معده عضو عضلانی و توخالی بین مری و روده باریک می‎باشد که با ترشح آنزیم‌ها و اسید موجب تبدیل غذا به chyme می‎شود.

قسمت‎های مختلف معده:

کاردیا: محل اتصال مری به معده است.

قله معده: محل انباشت غذاهای هضم نشده و گاز می‎باشد. بالاتر از دریچه کاردیا قرار دارد.

بدنه معده: قسمت اصلی معده می‎باشد.

آنتریم: پایین‎ترین قسمت معده و محل ترشح اسد و آنزیم‌های معدی بر غذا است.

دریچه پیلور: به محل اتصال معده به ابتدای روده کوچک (دوازدهه) گفته می‎شود. این دریچه در زمان هضم غذا باز و بسته می‎شود و به این وسیله اجازه می‎دهد غذاهای هضم شده و سایر محتویات معده وارد روده کوچک شوند.

دیواره معده:

لایه مخاطی: درونی‎ترین لایه معده است که در تماس با غذا قرار می‎گیرد.

لایه زیرمخاطی: لایه‎ای از بافت پیوندی، عروق خونی و سلول‎های عصبی است. همچنین عروق و کانال‎های لنفاوی بزرگ‎تری دارد.

لایه عضلانی: یک نوع بافت نرم است که به حرکت غذا در معده کمک می‎کند.

لایه تحت احشایی: لایه‎ای از بافت پیوندی است که از لایه احشایی محافظت می‎کند.

لایه احشایی: خارجی ترین لایه که سطح خارجی معده را می‎پوشاند. به آن غشای احشایی نیز گفته می‎شود. به معده اجازه می‎دهد در بین سایر ارگان‎ها به راحتی حرکت کند.

عوامل خطر:

• چاقی BMI >25

• جنس مرد

• عفونت هلیکوباکتر

• استفاده از تنباکو

• کوچک شدن معده به علت التهاب

• برداشتن نسبی معده

بنابراین کاهش استعمال الکل و تنباکو و افزایش مصرف میوه و سبزیجات تازه می‎تواند در پیشگیری از سرطان معده موثر باشد. آسپیرین و سایر داروهای غیراستروئیدی مهارکننده COX-2 می‎توانند در پیشگیری از سرطان معده موثر باشند.

علائم و نشانه ها:

• کاهش وزن

• اختلال در بلع

• سوء هاضمه

• استفراغ

• سیری زودرس

• و یا آنمی فقر آهن

اکثر سرطان‎های معده از درونی ترین لایه معده (لایه مخاطی) منشا می‎گیرند که به آنها آدنوکارسینوما می‎گویند. دو نوع عمده آدنوکارسینومای معده:

روده‌ای یا اینتستینال: سلول‎های نوع اینتستیال به یکدیگر چسبیده‌اند و یک شکل لوله‌ای/غده‌ای تشکیل داده‌اند. احتمال این نوع سرطان بیشتر است و معمولا به درمان هدفمند درمان می‎شوند.

منتشر: در این نوع سرطان، سلول‎ها به یکدیگر نچسبیده‎اند بلکه در یک منطقه وسیع پخش شده‎اند که به راحتی در سطح قابل رویت می‎باشند.

سرطان مری:

بسیاری از تومورهای معده مانند سرطان معده درمان می‎شوند اما سرطان‎های ناحیه فاندوس (قله) معده که در محل اتصال معده به مری می‎باشد همانند سرطان مری درمان می‎گردد.

انتشار سرطان معده:

سرطان معده می‎تواند به غدد لنفاوی، عروق، شریانها و اعضای مجاور مانند کبد، پانکراس و طحال انتشار یابد. سرطان معده به آرامی طی سال‎ها پیشرفت می‎کند. قبل از پیشرفت سرطان، تغییرات پیش سرطانی در لایه داخلی معده (لایه مخاطی) رخ می‎دهد و ازآنجا که تغییرات اولیه ندرتا موجب علائم در بیمار می‎شود، اغلب تشخیص داده نمی‎شوند.

تشخیص:

تمام بیماران بالای 50 سال که اخیرا دچار سوء هاضمه شده اند و یا هر سنی که باشند و علائم خطر را نشان داده‌اند بایستی اندوسکوپی همراه با نمونه برداری برایشان انجام شود (مرحله C).

بایستی حداقل 6 نمونه برای تشخیص بدخیمی از مناطق غیرطبیعی مخاط معده یا مری گرفته شود (مرحله B).

یافته‌های اندوسکوپی از سفت و سخت شدن یا ازوفاژیت بایستی از طریق نمونه برداری تایید شود (مرحله C).

زخم‎های معده بایستی با گاستروسکوپی مجدد و نمونه برداری برای بررسی بهبودی و رد بدخیمی انجام شود (مرحله B).

بیمارانی که تشخیص تغییر شکل مراحل بالای سرطان معده را نشان داده‎اند بایستی برای انجام رادیوگرافی قسمت فوقانی دستگاه گوارش ارجاع داده شوند تا بررسی‎های بیشتر برایشان انجام شود (مرحله B).

مرحله بندی:

مرحله بندی اولیه با انجام CT از قفسه سینه، شکم و لگن به منظور تشخیص متاستاز بایستی انجام گیرد.

مرحله بندی بیشتر با اندوسکوپی اولتراسوند مری، تومورهای محل اتصال معده به مری برخی سرطان‎های خاص معده توصیه می‎گردد اما در مرحله بندی دقیقتر لایه مخاطی کمک کننده نیست.

بهتر است PET-CT اسکن همراه با اندوسکوپیک سونوگرافی و سی تی اسکن ساده برای بررسی بهتر سرطان‎های مری و محل اتصال مری و معده انجام شود.

برای تمام مراحل سرطان معده، قسمت‎های انتهایی مری و محل اتصال مری و معده لاپاراسکوپی توصیه می‎شود.

تشخیص درجات بالای تغییر شکل در مری و معده بایستی توسط دو پاتولوژیست که یکی گرایش بیماری‎های گوارشی داشته باشد تایید شود.

درمان:

برداشتن مری:

باید برداشتن طولی و نواحی و غدد لنفاوی اطراف درگیر در مری به گونه‎ای متناسب با نوع توده مو محل آن باشد.

برداشتن معده:

در تومورهای انتهایی (آنترال) معده، قسمتی از آن برداشته می‎شود و در تومورهای ابتدایی معده کل معده برداشته می‎شود.

کاردیا، ناحیه زیر کاردیا و نوع 2 تومورهای محل اتصال مری به معده به روش ترانس هایاتال توتال گاسترکتومی (بر روی گردن و شکم به‌طور هم‌زمان برش جراحی زده و کل معده برداشته می‎شود) یا ازوفاگو گاسترکتومی جراحی می‎شوند.

برداشتن محدود معده به عنوان درمان حمایتی در افراد بسیار مسن انجام می‎شود.

وسعت جراحی و برداشتن غدد لنفاوی به سن بیمار، محل توده و مرحله بیماری بستگی دارد.

در صورت امکان برای بیماران مبتلا به سرطان معده مرحله 2 و 3 لنفادنکتومی D2 (غدد لنفاوی لایه دوم ناحیه خارج معده برداشته می‎شود) انجام می‎شود.

شیمی درمانی و پرتودرمانی:

شیمی درمانی همراه با جراحی باعث افزایش طول عمر بیمار می‎شود. داروهای سیس پلاتین و 5-FU جزو داروهای اصلی شیمی درمانی می‎باشند. دربیمارنی که HER2 مثبت باشند داروی تراستوزومب هم به داروهای بیمار اضافه می‎شود.

در بیماران مبتلا به سرطان معده از ایرینوتکان به عنوان خط دوم درمان استفاده می‎شود.