سرطان سینه
کی از انواع سرطان در زنان میباشد. اغلب سرطانهای پستان در مسیر مجاری شیری قرار دارد و برخی مواقع در لوبولها است. سرطان در دیواره مجرا رشد و به داخل بافت چربی نفوذ میکند. سرطان پستان اغلب به گرههای لنفاوی زیر بغل، ریه، استخوان، کبد و مغز متاستاز میدهد.
مهمترین عوامل خطر سرطان سینه جنس (زن) و سن (سنین بالا) میباشد. سایر عوامل خطر شامل یک بار زایمان، اولین فرزندآوری بعد از 30 سالگی، تاخیر در یائسگی، اولین قائدگی زودهنگام، درمان طولانی مدت با استروژن و بیماریهای خوش خیم پستان.
عوامل خطری که هنوز اطلاعات کافی در مورد آنها نیست شامل: مصرف قرصهای جلوگیری از بارداری، مصرف الکل، چاقی و افزایش مصرف غذاهای چرب میباشد.
90% سرطانهای سینه غیرارثی میباشند و در اثر تغییرات غیرطبیعی ناشی از فرایند سالمندی و زندگی هستند. خطر ابتلا به سرطان پستان درصورتیکه یکی از اعضای درجه 1 خانواده (مادر، خواهر، دختر) مبتلا به سرطان پستان باشد دوبرابر میشود. 30-20 درصد زنان مبتلا به سرطان پستان، سابقه خانوادگی سرطان پستان دارند.
مراحل سرطان پستان
مرحله | تعریف |
مرحله 0 | سلولهای سرطانی در داخل مجرای پستان قرار دارند و به سایر بافتهای سالم مجاور تهاجم ندادهاند. |
مرحله I | توده 2 سانتیمتر یا کمتر است و محدود به پستان است (غدد لنفاوی مبتلا نشدهاند). |
مرحله IIA | هیچ تودهای در پستان یافت نمیشود اما سلولهای سرطانی در غدد لنفاوی زیربغل (غدد لنفاوی زیر بازو) یافت میشود. |
مرحله IIB | اندازه تومور بزرگتر از 2 سانت و کمتر از 5 سانتیمتر میباشد و به غدد لنفاوی زیر بغل انتشار یافته است. |
مرحله IIIA | هیچ تودهای در پستان یافت نمیشود. سرطان در غدد لنفاوی زیر بغل وجود دارد که به یکدیگر یا سایر ساختارها چسبیدهاند |
مرحله IIIB | توده ممکن است با هر اندازهای باشد و ممکن است به دیواره قفسه سینه یا پوست پستان انتشار یافته باشد و سرطان به غدد لنفاوی بالا یا پایین استخوان ترقوه متاستاز داده است |
مرحله IIIC | ممکن است هیچ علامتی از سرطان در پستان نباشد یا یک توده با هر اندازهای ممکن است به دیواره قفسه سینه یا پوست پستان انتشار یافته باشد و ممکن است به غدد لنفاوی بالا یا پایین استخوان ترقوه متاستاز داده باشد. |
مرحله IV | سرطان ممکن است به سایر نقاط بدن متاستاز داده باشد. |
بررسی:
1. یک برجستگی یا ضخامت سفت، معمولا بدون درد، در 50% موارد در ربع بالایی خارجی پستان قرار دارد.
2. ترشحات خودبخودی نوک پستان که ممکن است خونی، سروزی یا شفاف باشد.
3. ممکن است در زمان جابجایی و مقایسه دو پستان متوجه عدم تقارن پستانها شود.
4. جمع شدن یا پوسته پوسته شدن نوک پستان
5. بزرگ شدن غدد لنفاوی زیربغلی یا بالای ترقوه میتواند نشانه متاستاز باشد.
بررسیهای تشخیصی:
ماموگرافی:
دقیقترین روش تشخیص ضایعاتی که قابل لمس نمیباشند ماموگرافی است که ضایعات و تغییرات سرطانی از جمله کلسیفیکاسیونهای کوچک را نشان میدهد. سونوگرافی برای تشخیص کیست از تودههای جامد بکار میرود.
نمونه برداری یا آسپیراسیون:
موجب قطعی شدن تشخیص میگردد و نوع سرطان سینه را مشخص میکند.
آزمایش گیرنده استروژن یا پروژسترون، بررسی مرحله تکثیر یا مرحله S از میتوز (تهاجمی بودن تومور) و سایر آزمایش سلولهای تومور که نشاندهنده درمان و پیش آگهی مناسب است.
آزمایشات خونی مشخص کننده متاستاز:
شامل آزمایشات عملکرد کبدی (LFT) برای بررسی متاستاز به کبد، آزمایش سطح کلسیم و آلکالین فسفاتاز برای بررسی از نظر متاستازهای استخوانی.
عکس قفسه سینه، اسکنهای استخوانی یا سی تی اسکن مغز و قفسه سینه تشخیص دهنده متاستاز میباشد.
مداخلات دارویی:
اولین درمان همراه پس از جراحی انجام شیمی درمانی است. معمولا 4 هفته پس از جراحی شروع میشود (خیلی برای بیماری که به تازگی جراحی را گذرانده است استرسزا میباشد).
شیمی درمانی هر 4-3 هفته یکبار داده میشود به مدت 9-6 ماه. از آنجایی که داروها از نظر مکانیسم عمل متفاوت هستند ترکیب داروهای مختلفی برای درمان استفاده میشوند.
داروهای اصلی سرطان سینه شامل سیکلوفسفاماید، متوتروکسات، فلوئوراسیل، دوکسوروبیسین و پکلی تاکسل است.
داروهای بیشتر برای سرطان پیشرفته پستان شامل دوسه تاکسل، وینورلبین، میتوکسانترون و فلوئوراسیل میشود.
هرسپتین یک آنتی بادی تک کلونی است که مستقیما علیه انکوژن Her-2/neu هدف گیری میکند که ممکن است برای بیمارانی که این ژن را دارند موثر باشد.
اندیکاسیونهای شیمی درمانی شامل تودههای بزرگ، درگیری غدد لنفاوی، زنان قبل از یائسگی و عواملی که نشاندهنده پیش آگهی ضعیف هستند.
شیمی درمانی همچنین به عنوان درمان اولیه در سرطان التهابی سینه و درمان حمایتی در متاستاز یا عود سرطان بکار میرود.
داروهای ضد استروژن مانند تاموکسیفن به عنوان درمان سیستمی پس از جراحی استفاده میشود.
داروهای هورمونی ممکن است در سرطان پیشرفته برای القای خاموشی که برای ماهها یا چندین سال بطول بیانجامد استفاده شود.
مداخلات جراحی:
1. جراحی شامل برداشتن توده (روش حفظ پستان)، ماستکتومی (برداشتن پستان) و ماموپلاستی (جراحی بازسازی پستان) میباشد.
2. جراحی های مربوط به غدد درون ریز برای کاهش استروژن داخلی به عنوان یک روش حمایتی.
3. پیوند مغز استخوان ممکن است با شیمی درمانی همراه شود.
اقدامات پرستاری:
1. بررسی بیمار از نظر عوارض جانبی پرتودرمانی مانند خستگی، گلودرد، سرفه خشک، تهوع و بی اشتهایی.
2. پایش از نظر عوارض جانبی شیمی درمانی مانند سرکوب مغزاستخوان، تهوع و استفراغ، طاسی، افزایش یا کاهش وزن، خستگی، زخم دهان، اضطراب و افسردگی
3. درک اینکه تشخیص سرطان سینه یک شوک مخرب احساسی برای یک زن میباشد. ارائه حمایتهای روحی به بیمار در طی فرایند تشخیص و درمان.
4. درگیر کردن بیمار در برنامه ریزی و درمان.
5. توضیح دادن فرایند جراحی برای ازبین بردن ترس بیمار
6. آماده کردن بیمار برای اثرات شیمی درمانی و برنامه ریزی برای ریزش مو و خستگی.
7. تجویز داروهای ضد تهوع به صورت پیشگیرانه طبق دستور پزشک برای بیماران دریافت کننده شیمی درمانی.
8. تجویز سرم درمانی و سرمهای غذایی طبق دستور پزشک.
9. کمک به بیمار برای شناسایی و استفاده از منابع حمایتی فردی، خانوادگی و جامعه.
10. پیشنهاد به بیمار که اقدامات روانشناسی ممکن است برای اضطراب، افسردگی یا مشکلات جنسی لازم باشد.
11. آموزش به تمامی زنان در مورد پروسیجرهای غربالگری سرطان پستان.